Franciszek Reszelski (1894-1984)
Wspomnienie w 130. rocznicę urodzin i 40. rocznicę śmierci: budowniczego kościoła pw. św. Jana Bosko w Luboniu, powstańca wielkopolskiego, inżyniera budownictwa, podporucznika WP.
Franciszek Reszelski urodził się 21.12.1894 r. w Witaszycach, powiat Jarocin. Ojciec jego – Franciszek senior był przedsiębiorcą budowlanym (Bauunternehmer), matką Wiktoria z d. Roszak. Mieszkali w Witaszycach[1]. Rodzeństwo Franciszka to: starsza Agnieszka (ur. 1893 r.) po mężu Hildebrandt[2], i młodsze – Marianna (1896-1896)[3], Salomea (1897-1972) po mężu Urbaniak[4], Helena (1900-1941) po mężu Gawlik[5], Seweryn (1902[6]-1983) – powstaniec wielkopolski[7], Nicefor (1905[8]-1983) i Stefania (1907-1994) po mężu Kaczor[9].
Franciszek Reszelski brał udział w I wojnie światowej, walcząc w armii niemieckiej. Był m.in. na froncie wschodnim, skąd, jak podaje na kartotece ZBoWiD, został zwolniony w grudniu 1918 r. i powrócił do domu w Jarocinie.
Z kartoteki czytamy – Z chwilą wybuchu Powstania Wielkopolskiego, w grupie ochotników z jarocińskiego brał udział w potyczkach na froncie południowo-zachodnim. Walczył m.in. o: Krotoszyn, Zduny, Jutrosin, Miejską Górkę, Sarnowa koło Rawicza. Jak podaje dalej – czynny w powstaniu do 15 marca1919 r. W styczniu 1921 r. został zdemobilizowany z 69. Pułku Piechoty w Gnieźnie[10]. Z tego faktu możemy wnioskować, że Franciszek Reszelski brał także udział w wojnie polsko-bolszewickiej, o której, z oczywistych powodów politycznych (w PRL), nie wspominał w dokumentacji ZBoWiD. Miał stopień sierżanta, nominowany później do stopnia podporucznika Wojska Polskiego[11].
Z zawodu był inżynierem budownictwa. W 1934 roku przygotował projekt nowego kościoła w Luboniu. Komitet Budowy Kościoła spośród projektantów: Szulca, Reszelskiego i Sawickiego wybrał do realizacji projekt architekta Stefana Sawickiego. Natomiast w 1935 roku spośród lokalnych przedsiębiorców budowlanych Franciszka Reszelskiego wybrano na kierownika budowy świątyni wraz z p. Duszakiem[12]. Po wojnie Franciszek Reszelski nadzorował odbudowę kościoła po jego spaleniu w 1945 roku przez Niemców, którzy mieli w świątyni magazyn materiałów do budowy autostrady. Głównie należało odtworzyć więźbę dachową i pokryć kościół dachówką. Prace postępowały sprawnie i po trzech miesiącach w listopadzie 1945 roku świątynia była pod dachem.[13]
Budowniczy kościoła pw. św. Jana Bosko w Luboniu inż. Franciszek Reszelski z synem Michałem (wiosna 1945 r.) przed spaloną świątynią – bez dachów (widok od strony południowej)
Należał do ZBoWiD-u, Koło Luboń 1.
Odznaczenia: Wielkopolski Krzyż Powstańczy, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (4/1975 r.).
– Na podstawie akt ZBoWiD-u, Koło Luboń 1; Robert Wrzesiński – Reszelski Franciszek – „Lubonianie w Powstaniu Wielkopolskim”, red. Piotr P. Ruszkowski i Janusz Karwat, Luboń 2009, str. 239; Robert Wrzesiński – Reszelski Franciszek – „Lubonianie w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919”, red. Piotr P. Ruszkowski i Janusz Karwat, Luboń 2018, str. 454; Stanisław Malepszak – „Luboń i okolice – dzieje osadnictwa i dziewięciu parafii”; informacji Krzysztofa Nożewnika z rodziny oraz innych materiałów wymienionych m.in. w przypisach.
oprac. Piotr Ruszkowski – Repozytorium Historyczne Miasta Luboń
[1] Archiwum Państwowe w Kaliszu (APK) – USC Jarocin, sygnatura: 689/2/73, skan 511.
[2] APK –USC Jarocin, sygnatury: 689/2/68, skan 164 (akt urodzenia) i 689/3/311, skan 148 (akt małżeństwa) – mąż Marceli (ur. 1885 r.).
[3] APK –USC Jarocin, sygnatury: 689/2/79, skan 432 (akt urodzenia) i 689/4/81, skan 201(akt zgonu).
[4] APK –USC Jarocin, sygnatury: 689/2/82, skan 352 (akt urodzenia) i 689/3/309, skan 141 (akt małżeństwa) – mąż Marcin (ur. 1894 r.).
[5] APK –USC Jarocin, sygnatury: 689/2/93, skan 204 (akt urodzenia) i 689/3/308, skan 22 (akt małżeństwa) – mąż Paweł (ur. 1897 r.). Mieszkali w Niemczech.
[6] APK –USC Jarocin, sygnatury: 689/3/318, skan 13 (akt ślubu). Żona Anna z d. Góral.
[7] Informacja z http://powstancywielkopolscy.pl/, potwierdzona przez rodzinę.
[8] APK –USC Jarocin, sygnatury: 689/2/110, skan 103 (akt urodzenia). Żona Litwina z d. Kowalska
[9] APK –USC Jarocin, sygnatury: 689/2/116, skan 317 (akt urodzenia) i 689/3/321, skan 89 (akt małżeństwa) – mąż Władysław (ur. 1904 r.). Mieszkali w Tarnowskich Górach.
[10] Informacja z http://powstancy-wielkopolscy.pl/search [dostęp: 15.03.2024 r.]. 69. pułk piechoty (69 pp) – sformowany w 1919 r. jako 11. pułk Strzelców Wielkopolskich. Po zjednoczeniu Armii Wielkopolskiej z Wojskiem Polskim, 05.02.1920 r. przemianowany na 69. pułk piechoty. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
[11] Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 34/72 [wg. http://powstancywielkopolscy.pl; dostęp 14.03.2024 r.]
[12] Zapewne chodzi o przedsiębiorcę budowlanego Mikołaja Duszaka (ur. 1887 r. w Dusznikach pow. Szamotuły) z ul. Wjazdowej 13 w Żabikowie. [APP – Księga Meldunkowa Żabikowa, sygnatura: 53/4423/0/5/208, str. 161].
[13] Stanisław Malepszak – „Luboń i okolice – dzieje osadnictwa i dziewięciu parafii” str. 103-105 i 180-181.
[14] APP – Księga Meldunkowa Żabikowa, sygnatura: 53/4423/0/5/210, str. 19.
[15] Dawna ulica w dzielnicy Łazarz południe, od ul. Niegolewskich do ul. Chociszewskiego (dziś nieistnieje?)
[16] Kartoteka meldunkowa Poznania [https://e-kartoteka.net/pl/ str. 857-858; dostęp 13.03.2024 r.].
